Η ΑΝΕΡΓΙΑ ΣΤΟ ΕΠΙΚΕΝΤΡΟ

Του ΑΝΕΣΤΗ ΤΑΡΠΑΓΚΟΥ*

Το σημερινό υπερμεγέθες επίπεδο της ανεργίας της μισθωτής εργασίας(αλλά και των κατώτερων μικροαστικών στρωμάτων που καταστρέφονται, όπως επίσης και της νεολαιίστικης πλειονότητας που αδυνατεί να ενταχθεί στην εργασία), είναι πρωτίστως το αποτέλεσμα της ελεύθερης λειτουργίας των εκκαθαριστικών μηχανισμών της κρίσης υπερσυσσώρευσης του κεφαλαίου. Αυτό το φαινόμενο επιτείνεται ακόμη περισσότερο από την συνεχή εφαρμογή των μνημονιακών πολιτικών, που περιορίζουν δραστικά την λαϊκή κατανάλωση και τις δημόσιες κοινωνικές δαπάνες, συρρικνώνοντας έτσι τη ζήτηση, και επιφέροντας μείωση της βιομηχανικής παραγωγής και της εμπορικής δραστηριότητας.

Οι συνέπειες από το σημερινό ύψος της ανεργίας, που προσεγγίζει το 30% του συνολικού εργατικού δυναμικού , είναι διπλές, και αφορούν τόσο το ίδιο το άνεργο δυναμικό, όσο και τις επιπτώσεις αυτού του δραματικού φαινομένου στον κοινωνικό συσχετισμό των δυνάμεων. Η καταστροφή αυτή των ζωντανών παραγωγικών δυνάμεων στο επίπεδο της μισθωτής εργασίας προκαλεί την οικονομική εξαθλίωση, εφόσον τα επιδόματα ανεργίας βρίσκονται σε εξαιρετικά χαμηλά επίπεδα και χορηγούνται μόνον για έναν χρόνο. Ταυτόχρονα δημιουργεί συναισθήματα απώλειας της αυτοεκτίμησης, κατάθλιψης, ψυχολογικών διαταραχών, κατανάλωσης της ζωής χωρίς περιεχόμενο κλπ.

Παράλληλα οι συνέπειες της μαζικής ανεργίας στο ευρύτερο κοινωνικό επίπεδο, είναι εξίσου επιζήμιες :

1) Αποδιάρθρωση του εργατικού συνδικαλισμού, γιατί η πίεση του εφεδρικού στρατού των ανέργων παραλύει κάθε αγωνιστική διαθεσιμότητα των ενεργών εργαζομένων.

2) Κατακόρυφη μείωση των εργατικών μισθών, εφόσον εξαφανίζεται η διαπραγματευτική ισχύς της εργατικής τάξης, που φτάνει να αποδέχεται παντοειδείς μορφές αποψίλωσης των δικαιωμάτων της. Ακόμη και αν τυπικά – φορμαλιστικά επέρχονταν η αποκατάσταση του κατώτατου βασικού μισθού του ανειδίκευτου εργάτη της ΕΓΣΣΕ, ή και των κλαδικών ΣΣΕ που η εφαρμογή τους έχει καταργηθεί (όπως υποστηρίζει ο ΣΥΡΙΖΑ στο επίπεδο των κυβερνητικών του σχεδιασμών), είναι δυσχερής και αμφίβολη η εφαρμογή αυτών των ρυθμίσεων, στο μέτρο που έξω από την πόρτα των εργοστασίων και επιχειρήσεων συνωστίζονται εκατοντάδες χιλιάδες άνεργοι που επιζητούν την όποια απασχόληση με την οποιαδήποτε αμοιβή της εργασίας.

3) Επιπλέον η απουσία είσπραξης ασφαλιστικών εισφορών από τα δύο τρίτα του εργατικού δυναμικού (το ένα τρίτο είναι βυθισμένο στην ανεργία και το άλλο ένα τρίτο παραδέρνει στην μαύρη – ανασφάλιστη εργασία) δυναμιτίζει καθοριστικά την λειτουργία και επάρκεια των ταμείων κοινωνικής ασφάλισης, τόσο των μισθωτών όσο και των αυτοαπασχολουμένων μικροαστικών στρωμάτων.

Άρα η άμεση αντιμετώπιση
του εκρηκτικού ζητήματος της ανεργίας από μια αριστερή λαϊκή διακυβέρνηση, αναδεικνύεται σε πρωταρχική και κυρίαρχη προτεραιότητα, και απαιτεί «θεραπείες εξ εφόδου», κατά τις «θεραπείες σοκ» του ακραίου νεοφιλελευθερισμού. Και βέβαια τα μέτρα αντιμετώπισης της ανθρωπιστικής κρίσης που ευαγγελιζόμαστε θα αντιμετωπίσουν ενδεχομένως τις ακραίες συνέπειες του φαινομένου στο επίπεδο της διατροφής, στέγασης, ενέργειας, εντούτοις δεν επιλύουν βέβαια το ζήτημα. Και από την άλλη πλευρά, η χορήγηση γενικευμένου επιδόματος ανεργίας στο σύνολο του 1,5 εκατομμυρίου ανέργων, σε ένα στοιχειωδώς αξιοπρεπές επίπεδο, όσο και αν είναι αναγκαία, (όπως συμβαίνει στη Δανία, Γερμανία, Ολλανδία κλπ.), είναι ζήτημα αν είναι οικονομικά εφικτή με την κατάσταση οικονομικού ολοκαυτώματος και δημοσιονομικής καταστροφής που έχει επέλθει. Κατά συνέπεια απαιτούνται άμεσα μέτρα δραστικής αντιμετώπισης του φαινομένου, γιατί διαφορετικά η παράτασή του θα οδηγήσει σε απονομιμοποίηση και μια ενδεχόμενη κυβέρνηση της Αριστεράς.

Είναι ηλίου φαεινότερο, αλλά και ανοιχτά διακηρυγμένο, ότι η όποια ανάκαμψη της οικονομικής δραστηριότητας με την σημερινή μνημονιακή διαχείριση, και αν ακόμη δειλά εμφανιστεί στον ορίζοντα, θα συνοδεύεται στα σίγουρα από την διατήρηση της υπάρχουσας υψηλής ανεργίας, αλλά και από το χαμηλό επίπεδο μισθών και απορρύθμισης των εργασιακών σχέσεων, γιατί αυτά είναι η απαραίτητη προϋπόθεση για την ανάταξη της κερδοφορίας του κεφαλαίου που συνεχίζει να περιδινίζεται μέσα στην κρίση υπερσυσσώρευσης.

Έτσι η άμεση αναπτυξιακή οικονομική απάντηση της Ριζοσπαστικής Αριστεράς, που να συνοδεύεται από ρηξικέλευθα μέτρα κοινωνικής δικαιοσύνης, δεν μπορεί παρά να θέτει σε κίνηση παραγωγικούς μηχανισμούς, που το ίδιο το κεφάλαιο, εδώ και μια πενταετία, είναι απρόθυμο να κινήσει, πραγματοποιώντας μια παρατεταμένη επενδυτική αποχή. Τέτοιου είδους άμεσες κοινωνικές παραγωγικές πρωτοβουλίες, δεν μπορεί άρα να είναι παρά (μεταξύ των άλλων) :

α) Η επαναπρόσληψη όλων των απολυμένων από τις δημόσιες υπηρεσίες και τους οργανισμούς κοινής ωφέλειας, αλλά και η ενίσχυση του κοινωνικού τους ρόλου με καινούριο εργατικό δυναμικό.

β) Η θέση σε λειτουργία όλων των επιχειρήσεων (βιομηχανικών, εμπορικών κ.ά.) που έχουν κλείσει ή εκκαθαρίζονται, υπό δημόσια κυριότητα, εργατικό έλεγχο, δημόσια τραπεζική χρηματοδότηση και κοινωνικοποιημένο προσανατολισμό της παραγωγής.

γ) Η ανάδειξη ενός πυκνού εθνικού δικτύου συνεταιριστικών παραγωγικών μονάδων των κατεστραμμένων μικροαστικών στρωμάτων, με όρους συλλογικότητας και δημοκρατίας (λ.χ. συνεταιριστικών συνεργείων οχημάτων, κατασκευαστικών σχημάτων, λογιστικών γραφείων, κομμωτηρίων κλπ.).

Αν τέτοιου είδους μέτρα σηματοδοτούν μια οικονομική πορεία σοσιαλιστικής μετάβασης έχουμε πολιτικό πρόβλημα μ’ αυτό ;

ισκρα