29 Σεπ 2014

Τι είναι οι Κοινωνικές Συνεταιριστικές Επιχειρήσεις

Σχεδόν 650 Κοινωνικές Συνεταιριστικές Επιχειρήσεις (ΚοινΣΕπ) δραστηριοποιούνται αυτήν τη στιγμή σε όλη τη χώρα. Το γεγονός ότι στις αρχές του χρόνου ήταν περίπου 400 δείχνει το ρυθμό εμφάνισής τους, καθώς μέσα σε εννέα μήνες αυξήθηκαν πάνω από 60%.
Στην πλειοψηφία τους έχουν προχωρήσει στη σύναψη προγραμματικών συμβάσεων με δήμους για την παροχή υπηρεσιών κατά βάση κοινωνικού χαρακτήρα (παιδικοί σταθμοί, φροντίδα ηλικιωμένων, Πολιτισμός, Αθλητισμός). Ωστόσο, από το νόμο, μια ΚοινΣΕπ μπορεί να προσφέρει υπηρεσίες σε οποιονδήποτε ιδιώτη ή να ασκεί η ίδια επαγγελματική δραστηριότητα.
Για να ιδρυθεί μια ΚοινΣΕπ απαιτούνται πέντε τουλάχιστον μέλη, που μπορεί να είναι είτε φυσικά πρόσωπα είτε φυσικά και νομικά πρόσωπα (κατά το 1/3). Οι μέτοχοι - μέλη των ΚοινΣΕπ έχουν δικαίωμα να εργάζονται και οι ίδιοι αν θέλουν, αλλά και να προσλαμβάνουν άλλους εργαζόμενους με όποια σχέση εργασίας θέλουν, που σημαίνει ευέλικτες σχέσεις και μισθοί πείνας.
Οι ΚοινΣΕπ νομοθετήθηκαν με τη λεγόμενη «κοινωνική οικονομία» επί κυβέρνησης ΠΑΣΟΚ, με το ν. 4019/2011 («Νόμος Κατσέλη»). Οι θιασώτες της «κοινωνικής οικονομίας» ή του «τρίτου τομέα της οικονομίας» προπαγανδίζουν μια «νησίδα» ανάμεσα στο δημόσιο και τον ιδιωτικό τομέα. Ως στρατηγική, διαμορφώθηκε στη Διάσκεψη υπουργών Κοινωνικής Πολιτικής των κρατών - μελών του ΟΟΣΑ, τον Ιούνη του 1998.
Η κατεύθυνση, που δόθηκε, ήταν να δημιουργηθεί «το κράτος, το οποίο ρυθμίζει το κοινωνικό περιβάλλον, αντί του κράτους που χορηγεί κοινωνικές παροχές», ενώ υπογραμμίστηκε και η συμβολή της στην «κοινωνική συνοχή». Δηλαδή, το κράτος απλά καθορίζει ποιοι και πώς θα παρέχουν κοινωνικές υπηρεσίες, αφού το ίδιο σταματά να το κάνει. Την «κοινωνική οικονομία» υιοθετεί και ο ΣΥΡΙΖΑ («αλληλέγγυα οικονομία») ως βασική μορφή στην «παραγωγική ανασυγκρότηση» που προτείνει, για την (καπιταλιστική) ανάπτυξη και την ανακύκλωση της ανεργίας.
Οσμιζόμενοι κέρδη, στις ΚΟΙΝΣΕΠ λέγεται ότι «μπαίνουν» και διάφοροι μεγαλοσχήμονες επιχειρηματικών ομίλων και πρώην μεγαλοστελέχη δημοτικών αρχών.
Τυπικά είναι αστικός συνεταιρισμός με κοινωνικό σκοπό και εμπορική ιδιότητα. Διακρίνονται στις:
  • ΚΟΙΝΣΕΠ Ενταξης: Για ένταξη στην οικονομική και κοινωνική ζωή ατόμων από ευάλωτες ομάδες πληθυσμού, δηλαδή όσων εμποδίζεται από σωματικά και ψυχικά αίτια ή λόγω παραβατικής συμπεριφοράς. Ατομα με αναπηρίες, εξαρτημένοι ή απεξαρτημένοι από ουσίες, οροθετικοί, φυλακισμένοι, αποφυλακισμένοι, ανήλικοι παραβάτες.
  • Κοινωνικής Φροντίδας: Για παραγωγή και παροχή προϊόντων και υπηρεσιών κοινωνικού προνοιακού χαρακτήρα σε ομάδες πληθυσμού, όπως ηλικιωμένοι, βρέφη, παιδιά, άτομα με αναπηρία ή χρόνιες παθήσεις.
  • Συλλογικού και Παραγωγικού Σκοπού: Για παραγωγή προϊόντων και παροχή υπηρεσιών προς ικανοποίηση αναγκών της «συλλογικότητας» (πολιτισμός, περιβάλλον, οικολογία, εκπαίδευση, παροχές κοινής ωφέλειας, αξιοποίηση τοπικών προϊόντων, διατήρηση παραδοσιακών δραστηριοτήτων και επαγγελμάτων κ.ά.).
Οι πόροι των ΚΟΙΝΣΕΠ αποτελούνται
από το κεφάλαιο της επιχείρησης, δωρεές τρίτων, έσοδα από την «επιχειρηματική δραστηριότητά» τους, επιχορηγήσεις από το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων, ΕΕ, διεθνείς ή εθνικούς οργανισμούς, ΟΤΑ, καθώς και κάθε άλλο έσοδο από την ανάπτυξη των δραστηριοτήτων τους. Επίσης, έχουν πρόσβαση στη χρηματοδότηση από το Ταμείο Κοινωνικής Οικονομίας (συστήνεται με ΚΥΑ βάσει του ν. 3912/2011), καθώς επίσης και από το Εθνικό Ταμείο Επιχειρηματικότητας και Ανάπτυξης (προβλέπεται στο λεγόμενο «Αναπτυξιακό» νόμο).
Τα κέρδη των ΚΟΙΝΣΕΠ διατίθενται κατά ποσοστό 5% για σχηματισμό αποθεματικού, κατά ποσοστό ως 35% διανέμονται στους εργαζόμενους της επιχείρησης, το υπόλοιπο διατίθεται για τις δραστηριότητές της και δημιουργία νέων θέσεων εργασίας. Υπάρχουν πληροφορίες από ΚΟΙΝΣΕΠ ότι στελέχη τους (οι προαναφερόμενοι μεγαλοσχήμονες) προσδοκούν με κέρδη από εργολαβίες σε δήμους να αγοράσουν αργότερα δικό τους εξοπλισμό (π.χ., μηχανήματα καθαρισμού, οχήματα) και υποδομές.
Οι ΚΟΙΝΣΕΠ δεν είναι νέο «φρούτο». Χρόνια τώρα προωθούνται συστηματικά στην ΕΕ. Και σε συνθήκες υψηλών ρυθμών καπιταλιστικής ανάπτυξης, και τώρα, που, με πρόσχημα την κρίση οι λεγόμενες διαρθρωτικές αλλαγές επιταχύνονται.
Οπου δοκιμάστηκαν μειώθηκε παραπέρα η κρατική επιχορήγηση προς τους δήμους και απολύθηκε προσωπικό τους, εμπορευματοποιήθηκαν έργα και υπηρεσίες προς τους δημότες, μεθοδεύτηκε η απαλλαγή του κράτους από την ευθύνη να προσφέρει πλήρεις, δημόσιες και δωρεάν υπηρεσίες στο λαό, που τις έχει ήδη πληρώσει μέσω άμεσης και έμμεσης φορολογίας.
Στην Ελλάδα, έρχονται και «κουμπώνουν» σε ένα γενικότερο πλαίσιο όπου: Οι δημοτικές αρχές (ακόμα κι αν εμφανίζονται αντιμνημονιακές και αντικαλλικρατικές) έχουν αποδεχτεί χρόνια να διαχειριστούν την πραγματικότητα που διαμορφώνει η πολιτική των κυβερνήσεων του κεφαλαίου, έχουν αποδεχτεί την περικοπή των πόρων που παίρνουν οι δήμοι από τον κρατικό προϋπολογισμό (ενδεικτικά, στην τριετία 2009 - 2012 οι Κεντρικοί Αυτοτελείς Πόροι που πηγαίνουν στους δήμους περικόπηκαν κατά 70%). Δημοτικές πλειοψηφίες χαρατσώνουν άγρια τις λαϊκές οικογένειες και τα μικρομάγαζα με τέλη, φόρους, πρόστιμα. Προκειμένου να περάσει το σύστημα την κρίση του, δίχως μεγάλες αναταράξεις, πρωτοστατούν στους σχεδιασμούς διαχείρισης ακραίων φαινομένων φτώχειας μέσα από χρηματοδότηση δομών, όπως τα κοινωνικά παντοπωλεία και φαρμακεία, συμπράξεις με ΜΚΟ, Εκκλησία, φιλανθρωπικές οργανώσεις.
«Να μοιραστούμε τα έσοδα - τροφεία»
Σημειωτέον ότι ήδη από πέρυσι κάποιοι δήμοι, και καθώς δεκάδες παιδικοί σταθμοί συγχωνεύονταν ή καταργούνταν, προωθούσαν (με παρότρυνση της ΚΕΔΕ) ως ...λύση τη σύσταση ΚΟΙΝΣΕΠ, καλούσαν απολυμένους συμβασιούχους να λειτουργήσουν οι ίδιοι τους σταθμούς, λειτουργώντας ως εργολάβοι, μοιραζόμενοι τα «έσοδα» (βλ. τροφεία) της «επιχείρησης».
Σε τέτοιο πλαίσιο, ο δήμαρχος Αθήνας και μέλος του ΔΣ της ΚΕΔΕ, Γ. Καμίνης, ήδη από το 2012 πρότεινε για τους συμβασιούχους του δήμου που απολύονταν τη δημιουργία «κοινωνικού συνεταιρισμού». Εξάλλου, σε δημόσιες τοποθετήσεις του είχε κάνει από τότε λόγο για την ...ανάγκη να βρεθεί ένα «οικονομικότερο» μοντέλο λειτουργίας των παιδικών σταθμών. Εχοντας φυσικά τις απολύσεις προσωπικού στην ημερήσια διάταξη. Αλλωστε, ο ίδιος μιλώντας, αρχές της βδομάδας, στο ραδιοσταθμό «Αθήνα 9,84» ακούστηκε ικανοποιημένος να δηλώνει ότι: «(...) Εχουν φύγει από τον Ιανουάριο του 2011 που ανέλαβα, σχεδόν 3.000 υπάλληλοι, το οποίο ισοδυναμεί περίπου με το 1/3 - 1/4 του δυναμικού του. Και όμως, ο δήμος εξακολουθεί να δουλεύει και μάλιστα καλύτερα από το παρελθόν»...
Στη Νέα Σμύρνη, η προηγούμενη δημοτική αρχή είχε ανοίξει τη συζήτηση με τους εργαζόμενους στους παιδικούς σταθμούς να ιδρύσουν ΚΟΙΝΣΕΠ, βάζοντας στην πράξη πλάτη στην ιδιωτικοποίηση των σταθμών. Παρά τις όποιες λεκτικές διαψεύσεις από τη δημοτική αρχή, ήδη από τον Ιούλη 2012, η δημοτική αρχή, εκφραζόμενη από τον τότε αντιδήμαρχο Κουτελάκη, τάχθηκε ανοιχτά υπέρ της ίδρυσης ΚΟΙΝΣΕΠ: «(...) Να τους παροτρύνουμε, να μπορεί ο δήμος να συνεργαστεί με αυτήν την εταιρεία κοινωνικής ευθύνης των ανέργων και εκπαιδευμένων νέων, για τις δουλειές που θα έχουν σχέση με το δήμο. Οπως και να στελεχώσει τις Κοινωνικές Υπηρεσίες και το "Βοήθεια στο Σπίτι", από αυτούς τους νέους, μέσα από τη σύσταση εταιρείας κοινωνικής ευθύνης (...)» και «(...) Αντικαθιστούν (...) αυτοί οι άνεργοι (...) το έλλειμμα ενίσχυσης προσωπικού με το οποίο μας φιλοδωρεί η υπάρχουσα πολιτική κατάσταση» (πρακτικά συνεδρίασης του Δημοτικού Συμβουλίου Νέας Σμύρνης της 24/7/2012).
Το Σεπτέμβρη του 2012 η δημοτική αρχή στο Ιλιον Αττικής αποφάσισε σύναψη προγραμματικής σύμβασης με ΚΟΙΝΣΕΠ ουσιαστικά για λειτουργία του 7ου παιδικού σταθμού έως 30/07/2013. Η συνολική δαπάνη για την εκτέλεση της προγραμματικής σύμβασης ανέρχεται στα 159.900 ευρώ και ο δήμος «συμβάλλει» με 137.100 συν άλλες 22.000 μέσω του νομικού του προσώπου ΔΗΚΕΠΑΚΑ. Και εδώ προπαγανδίζεται ότι «ο δήμος επιτυγχάνει κατά πρώτον την εισαγωγή περισσοτέρων παιδιών στους Βρεφικούς και Παιδικούς Σταθμούς (...) και κατά δεύτερον τη μείωση της ανεργίας διά της απασχόλησης ανέργων βρεφονηπιοκόμων και βοηθητικού προσωπικού».
Το Νοέμβρη 2012 η δημοτική αρχή Μοσχάτου - Ταύρου ενέκρινε σύμβαση (λήγει 31/8/13) με ΚΟΙΝΣΕΠ για «υποστήριξη της παροχής μουσικής εκπαίδευσης στο Δημοτικό Ωδείο του Πνευματικού Κέντρου του δήμου». Το Πνευματικό Κέντρο του δήμου επιχορηγεί έως 30/7/13 το δημοτικό ωδείο με 170.000 ευρώ, ωστόσο στα έσοδα του ωδείου, όπως διαβάζουμε στη σύμβαση, προβλέπονται και «δίδακτρα». Δήμος Μοσχάτου - Ταύρου και Πνευματικό Κέντρο του δήμου παραχωρούν ακίνητα και υποδομές, αναλαμβάνουν να εξασφαλίσουν «κάθε άλλο απαραίτητο εξοπλισμό, καθώς και τη λειτουργικότητα των χώρων». Η ΚΟΙΝΣΕΠ «αναλαμβάνει την υποχρέωση να διαθέσει το κατάλληλο εκπαιδευτικό προσωπικό».
Υλοποιώντας τέτοιους σχεδιασμούς, στο προηγούμενο Περιφερειακό Συμβούλιο Αττικής οι παρατάξεις των ΝΔ, ΠΑΣΟΚ, ΣΥΡΙΖΑ υπερψήφισαν την ίδρυση ΚΟΙΝΣΕΠ για το «Βοήθεια στο Σπίτι», όπως υπερψήφισαν και τις συμβάσεις («συμβαλλόμενο μέρος» γαρ η Περιφέρεια...) για παραχώρηση δομών άθλησης και πολιτισμού των Δήμων Μοσχάτου - Ταύρου και Καλλιθέας, να τις λειτουργήσουν ΚΟΙΝΣΕΠ.

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου